Chiến lược đầu tư giá trị: Những tiêu chí lựa chọn cổ phiếu của Warren Buffett

Được đánh giá là “tay săn hàng hiệu” trong đầu tư chứng khoán, Warren Buffett ưa chuộng những cổ phiếu tốt nhưng đang được bán với mức giá “sale-off” 30 - 50%, hay nói cách khác là cổ phiếu bị thị trường định giá thấp. Và để tìm được những “món hàng hiệu” này, Buffett luôn có bí quyết chọn cổ phiếu của riêng mình.

Tiếp cận

Warren Buffett không phải là người tìm ra đầu tư giá trị nhưng ông là người thành công nhất với phương pháp này. Warren Buffett lần đầu được biết đến đầu tư giá trị qua cuốn sách "Security Analysis" (Phân tích Chứng khoán) được chắp bút bởi Benjamin Graham - cha đẻ của thuyết đầu tư giá trị, và David Dodd - một giáo sư khác của Trường Kinh doanh Columbia, Đại học Columbia. Vì hứng thú với những điều trong cuốn sách, Buffett đã theo học Graham, tìm hiểu và thu nạp kiến thức về đầu tư giá trị, một khái niệm vẫn còn mới mẻ ở thời điểm ông khởi nghiệp. Nhờ áp dụng chiến lược này trong suốt hơn 50 năm sau đó mà Buffett đã xây dựng cơ ngơi khổng lồ, trở thành một trong nhà đầu tư vĩ đại nhất với tỷ suất sinh lợi kép 20.9%/năm… vượt trội so với mức 9.9%/năm của chỉ số S&P 500.

Bản chất của đầu tư giá trị rất đơn giản. Đó là việc tìm kiếm doanh nghiệp tốt và mua nó khi thị giá thấp hơn giá trị thực. Tuy nhiên Warren Buffett không chỉ nhìn nhận cổ phiếu đắt hay rẻ dựa vào sự đánh giá của quy luật cung cầu, mà ông còn đẩy nó lên mức cao hơn, đó là khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh của chính doanh nghiệp. 

“Khi tôi mua một cổ phiếu, tôi sẽ không bận tâm đến họ có đóng cửa thị trường chứng khoán trong một vài năm nữa hay không. Tôi quan tâm đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Liệu doanh nghiệp ấy có mang lại lợi suất như mình kỳ vọng trong tương lai hay không”, Buffett trả lời truyền thông.

Và để đánh giá doanh nghiệp, xác định tiềm năng tạo ra lợi nhuận của bất kỳ công ty nào, Buffett xem xét 6 tiêu chí dưới đây trước khi đầu tư.

I/ Công ty hoạt động có ổn định không?

Theo Buffett, lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu - ROE, chỉ số tiết lộ tỷ lệ lợi nhuận mà các cổ đông kiếm được thu nhập trên phiếu cổ của họ, có thể cho biết công ty có đang hoạt động tốt, hiệu quả hay không so với các công ty khác trong cùng ngành. Ông không chỉ xem xét ROE trong 1 hay 2 năm mà mở rộng lên 5 năm, thậm chí là 10 năm để tăng độ chính xác.

II/ Tình trạng nợ 

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E, được tính bằng tổng nợ phải trả chia cho vốn chủ sở hữu của Cổ đông) là một đặc điểm quan trọng khác được Buffett cân nhắc cẩn thận. Ông cho rằng sẽ tốt hơn nếu lợi nhuận của doanh nghiệp được tạo ra từ vốn chủ sở hữu của cổ đông thay vì vốn đi vay. D/E càng cao thì nợ càng nhiều. Mức nợ cao so với vốn chủ sở hữu có thể dẫn đến biến động thu nhập và lãi vay lớn. Như vậy, những doanh nghiệp có D/E càng thấp, vốn vay càng nhỏ sẽ càng tốt. 

III/ Biên lợi nhuận

Buffett đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp không chỉ phụ thuộc vào tỷ suất lợi nhuận cao hay thấp, mà còn phụ thuộc vào việc tăng tỷ suất lợi nhuận đó có ổn định và bền vững hay không. Tỷ suất lợi nhuận này được tính bằng cách lấy thu nhập ròng chia cho doanh thu thuần. 

Để nắm rõ tình hình sức khỏe doanh nghiệp, Buffett thường xem xét biên lợi nhuận trong ít nhất 5 năm. Tỷ suất lợi nhuận cao chứng tỏ công ty đang hoạt động kinh doanh tốt, nhưng tỷ suất lợi nhuận tăng còn cho thấy có công ty có đội ngũ điều hành, quản lý hiệu quả, kiểm soát tốt các khoản chi phí.

IV/ Công ty đã trở thành doanh nghiệp đại chúng bao lâu?

Mặc dù hiệu suất trong quá khứ của cổ phiếu không đảm bảo hiệu suất trong tương lai nhưng theo Buffett, những thành tựu trong quá khứ có thể chứng tỏ công ty có hoặc không có khả năng tăng giá trị cho cổ đông. Nói theo một cách dễ hiểu hơn, Buffett cho rằng những doanh nghiệp đã được thử thách qua thời gian và vẫn vẫn đang bị thị trường định giá thấp sẽ có lợi thế hơn.

Vì vậy, ông thường chỉ xem xét các công ty đã tồn tại ít nhất 10 năm. Hầu hết các công ty công nghệ mới thực hiện IPO sẽ không lọt vào tầm ngắm của Buffett. Ông cho biết bản thân không hiểu cơ chế hoạt động đằng sau nhiều công ty công nghệ ngày nay và chỉ đầu tư vào một doanh nghiệp mà anh ấy hiểu rõ.

V/ Khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường

Warren Buffett thường có xu hướng né tránh những công ty có sản phẩm không thể phân biệt được với sản phẩm của đối thủ và những công ty chỉ dựa vào một loại hàng hóa như dầu mỏ và khí đốt. Ông nhận thấy những công ty không có sản phẩm/dịch vụ khác biệt hoặc chỉ có một sản phẩm thì khó sức cạnh tranh trên thị trường. Bởi theo Buffett, lợi thế cạnh tranh, tính độc nhất, khó bị sao chép hay copy của sản phẩm chính là hào kinh tế của công ty. Và đường hào càng rộng, đối thủ càng khó giành thị phần.

Chuỗi đào tạo Phân tích kỹ thuật thực chiến - Nhận định về các chỉ số tài chính phần 2

 

VI/ Giá cổ phiếu có đang rẻ?

Dù cả 5 tiêu chí trên đều rất cần thiết trong việc đánh giá doanh nghiệp nhưng khâu quan trọng nhất, quyết định tới việc ra quyết định đầu tư hay không không chính là xác định xem cổ phiếu có đang bị định giá thấp hay không. Và đây cũng là kỹ năng giỏi nhất của Buffett, giúp ông trở nên “khác biệt” so với phần đông.

Để kiểm tra điều này, nhà đầu tư phải xác định giá trị nội tại của doanh nghiệp thông qua các phép tính toán thu nhập -doanh thu - tài sản và xác định giá trị thanh khoản (không bao gồm yếu tố thương hiệu) - doanh nghiệp này có giá bao nhiêu nếu nó được bán lại khi phá sản.

Sau đó, Buffett sẽ so sánh giá trị nội tại với giá trị vốn hóa thị trường hiện tại của doanh nghiệp. Thông thường, Buffett sẽ chọn doanh nghiệp mà theo tính toán của ông, giá trị của nó cao hơn thị giá 25 - 30%. Điều này nghe thì có vẻ dễ dàng nhưng lại chứa đựng toàn bộ bộ bí quyết thành công Warren Buffett. Bởi ngay cả khi áp dụng những tiêu chí cả Buffett, bạn vẫn không thể biết bằng cách nào mà ông có thể tính toán giá trị của những doanh nghiệp trong "tầm ngắm" chính xác đến vậy. 

Có thể ở đâu đó, những quan điểm đầu tư, lựa chọn cổ phiếu của Buffett bị cho là “lỗi thời”, không phù hợp với xu hướng của thị trường hiện tại nhưng không thể phủ nhận những giá trị lâu dài và tính hiệu quả của những triết lý đầu tư mà ông xây dựng. Đó là lý do vì sao Buffett vẫn luôn là một tượng đài trong giới đầu tư và được người người ngưỡng mộ, học hỏi.