Cách tham gia chứng khoán phái sinh cho nhà đầu tư mới

Được đánh giá là sản phẩm có nhiều ưu điểm so với chứng khoán cơ sở, chứng khoán phái sinh đang chứng tỏ sức hấp dẫn khi thu hút nhiều người tham gia. Mặc dù vậy, không nhiều người thực sự biết cách tham gia chứng khoán phái sinh trên thị trường để kiếm lời.

Phái sinh là loại chứng khoán có thể giúp nhà đầu tư kiếm lời dù thị trường đi lên hay đi xuống. Xét trên khía cạnh công cụ tài chính, chứng khoán phái sinh là công cụ giúp phòng ngừa rủi ro hiệu quả. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc đầu tư chứng khoán phái sinh thì sẽ luôn có lãi. Ngược lại, nếu không biết cách tham gia chứng khoán phái sinh, bạn còn có thể thua lỗ nặng hơn.

Đôi nét về chứng khoán phái sinh

Theo nội dung khoản 9, điều 4, Luật Chứng khoán 2019: 

Chứng khoán phái sinh (CKPS) là một công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, trong đó giá trị của CKPS phụ thuộc vào một hay nhiều loại tài sản cơ sở (cổ phiếu, trái phiếu, chỉ số, hàng hóa, nông sản, tiền tệ…). 

Ngày 10/8/2017, thị trường chứng khoán ra mắt sản phẩm phái sinh đầu tiên - Hợp đồng tương lai (HĐTL) trên chỉ số cổ phiếu VN30. Hiện nay, thị trường còn có thêm sản phẩm HĐTL trên chỉ số cổ phiếu HNX, HĐTL trên Trái phiếu chính chủ. Ngoài HĐTL, CKPS còn có các sản phẩm khác là Hợp đồng kỳ hạn, Hợp đồng quyền chọn và Hợp đồng hoán đổi. Tuy nhiên, do tính phức tạp của cấu trúc, khó tiếp cận với số nên 3 sản phẩm này vẫn chưa được triển khai.

Xét trên khía cạnh tài chính, HĐTL nói riêng và CKPS nói chung mang đến cơ hội phòng ngừa rủi ro về những biến động giá bất lợi cho người tham gia thị trường. Khác với thị trường chứng khoán cơ sở, phải sở hữu tài sản mới có thể bán, khi tham gia CKPS, bạn có thể bán khống, tức bán hợp đồng dù không sở hữu. 

Chẳng hạn, nếu dự đoán chỉ số VN30 Index sẽ giảm trong tương lai, bạn có thể bán hợp đồng - mở vị thế bán hợp đồng. Trong trường hợp kỳ vọng giá chỉ số VN30 Index sẽ tăng, nhà đầu tư sẽ mua hợp đồng - mở vị thế mua hay tham gia vị thế mua.

Vai trò đòn bẩy của CKPS 

Nhà đầu tư khi tham gia giao dịch HĐTL phải thực hiện ký quỹ. Việc này giống như bạn đặt cọc để chắc chắn rằng sẽ thanh toán khi hợp đồng đáo hạn. Thông thường, tài sản ký quỹ chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ trong giá trị của toàn bộ HĐTL. Lưu ý rằng ký quỹ trong CKPS không phải là khoản vay margin như ở thị trường cơ sở mà đây chỉ là một khoản đặt cọc để nhà đầu tư có thể mở vị thế mua. 

Để hiểu rõ hơn, hãy cùng phân tích ví dụ sau. Nhà đầu tư A mở vị thế mua trên HĐTL chỉ số HNX với giá 420 điểm. Nếu tại mẫu HĐTL quy định hệ số nhân của hợp đồng là 1 triệu đồng/điểm thì giá trị hợp đồng là 420 triệu. Nhưng vì mức ký quỹ ban đầu là 15% nên số tiền thực chất nhà đầu tư A phải bỏ ra chỉ là 63 triệu đồng. Nếu giá HĐTL tăng từ 420 lên 430 điểm, nhà đầu tư sẽ lãi 10 triệu đồng, tỷ suất lợi nhuận là (430 - 420)/63*100 xấp xỉ 15,%. Trong khi đó, tỷ lệ lợi nhuận ở thị trường cổ phiếu chỉ là(430 - 420)/420*100, xấp xỉ 2,38%.

Đây chính là lợi thế đòn bẩy của CKPS khi nhà đầu tư có thể tham gia vào các vị thế của HĐTL với giá trị lớn hơn rất nhiều lần. Nếu dự đoán của nhà đầu tư về biến động giá của tài sản cơ sở là đúng, bạn sẽ kiếm được lợi nhuận rất lớn do hiệu ứng đòn bẩy.

Nói cách khác, bạn có thể hiểu với sản phẩm phái sinh, thay vì phải bỏ tiền mua toàn bộ giá trị tài sản, bạn chỉ cần bỏ tiền “thế chân”. Sàn giao dịch sẽ giữ phần tiền thế chân này để đề phòng và trừ số tiền thua lỗ nếu trường hợp thị trường đi ngược kỳ vọng của bạn.

Cách tham gia chứng khoán phái sinh cho người mới

CKPS là một công cụ tài chính có nhiều ưu điểm nổi bật như giúp hạn chế rủi ro biến động giá, giao dịch linh hoạt, tính thanh khoản cao, số lượng phát hành và niêm yết không bị giới hạn, có lợi thế đòn bẩy tài chính và khả năng bán khống. Dù vậy, thị trường này cũng tồn tại nhiều vấn đề mà nếu không biết cách tham gia, đầu tư thì rủi ro cũng không hề nhỏ. 

Ưu điểm và hạn chế

Về ưu điểm:

_ Sản phẩm đơn giản, bạn chỉ cần tập trung vào một mã duy nhất thay vì nhiều mã như chứng khoán cơ sở.

_ Giao dịch T+0: Nhà đầu tư sẽ có thể mua nhanh và bán nhanh trong phiên, không bị phụ thuộc vào thời gian giao dịch cổ phiếu từ sở chứng khoán.

_ Cho phép giao dịch 2 chiều, dù thị trường lao dốc thì bạn vẫn có thể kiếm tiền.

_ Cho phép kết hợp chiến lược với sản phẩm cơ sở. Thay vì bán cổ phiếu, bạn có thể bán hợp đồng phái sinh để hạn chế rủi ro giảm giá. Khi thị trường tốt trở lại, bạn chỉ cần tất toán vị thế phái sinh là đủ.

_ Đòn bẩy lớn, giúp bạn giải phóng vốn đầu tư. Điều này giúp bạn có thể giao dịch được nhiều hơn, hoặc mua được nhiều cổ phiếu hơn.

Về mặt điểm yếu:

_ Thời gian đầu, bạn sẽ cảm thấy hơi bỡ ngỡ vì tính “nhanh” của sản phẩm. Vì vậy, bạn cần phải có kế hoạch quản trị vốn thật tốt.

_ Quản lý cảm xúc khi đầu tư là bài toán quan trọng nhất khi tham gia vào thị trường này.

_ Kiến thức phân tích kỹ thuật chuẩn mực cũng là yêu cầu cần thiết khi bạn mới tham gia vào sản phẩm phái sinh.

Rủi ro khi đầu tư CKPS

CKPS là sản phẩm có biến động giá lớn và nhanh. Mặt khác, đòn bẩy cao cũng giống như con dao 2 lưỡi và có thể khiến nhà đầu tư thua lỗ nặng hơn.

Trở lại với ví dụ ban đầu, nếu giá hợp đồng giảm từ 420 xuống 415, nhà đầu tư sẽ lỗ 5 triệu. Khi đó, tỷ lệ thua lỗ là (420 - 415)/63*100 xấp xỉ 7,93%, nhưng ở thị trường cơ sở thì khoản lỗ chỉ là (420 - 415)/420*100 xấp xỉ 1,19%.

Vì vậy, để biết chơi CKPS, nhà đầu tư cần tích lũy kinh nghiệm và kỹ năng giao dịch nếu là người mới. 

Sử dụng CKPS để phòng ngừa rủi ro 

Để bắt đầu với CKP, trước tiên nhà đầu tư cần xác định chiến lược, bạn muốn giao dịch ngắn hạn, trung hạn hay dài hạn. 

Trong ngắn hạn, sử dụng intraday (lướt sóng trong ngày), nhà đầu tư phải canh được các điểm hỗ trợ kháng cự để hành động ngay. 

Với các giao dịch trung và dài hạn, bạn cần dự đoán được xu hướng của thị trường là đi lên hay đi xuống để lựa chọn vị thế tương ứng. Nhà đầu tư có thể sử dụng phân tích cơ bản, đánh giá tác động của các yếu tố vĩ mô tới thị trường chung, song song với việc sử dụng phân tích kỹ thuật để tìm thời điểm xuống tiền phù hợp.

Cách tham gia chứng khoán phái sinh hay bất kể sản phẩm nào khác cũng đòi hỏi sự kiên trì học hỏi kiến thức và tích lũy kinh nghiệm, khả năng phân tích và phán đoán, kiểm soát tâm lý. Nắm được những bí quyết này, dù đầu tư vào đâu, thành quả cũng sẽ đến với bạn.

Học chứng khoán trọn gói cùng Finashark

Bám sát nhu cầu và thị hiếu của lớp nhà đầu tư mới năng động, Finashark - hệ thống tín hiệu giao dịch chuyên nghiệp đã thiết kế khóa học chứng khoán trực tuyến trọn gói từ A - Z, phù hợp với những ai đang tìm hiểu về đầu tư và cả những broker tập sự. Với chủ đề rõ ràng, cụ thể, khóa học chứng khoán ngắn hạn tại Finashark sẽ cung cấp cho học viên kiến thức cơ bản từ việc quản lý tài chính cá nhân, phân bổ tài sản vào các kênh đầu đến cách thức giao dịch như một nhà đầu tư chuyên nghiệp. 

Khóa học chỉ kéo dài trong 20 buổi (khoảng 30 giờ) theo hình thức online qua các video hoặc qua zoom, lớp đào tạo chứng khoán Finashark sẽ giúp học viên rút ngắn thời gian tìm hiểu về thị trường, được tiếp cận với phương pháp đầu tư được xác thực. Trong quá trình học, bạn còn được ứng dụng Hệ thống phân tích dòng tiền độc quyền do Finashark triển khai, được tư vấn, hỗ trợ 24/7, đảm bảo quá trình học tập không bị gián đoạn.

Để biết thêm chi tiết dịch vụ đào tạo chứng khoán Finashark, khách hàng vui lòng liên hệ:

Finashark - Hệ thống phân tích dữ liệu dòng tiền chuyên nghiệp, hiệu quả

Hotline: 0901 345 869

Email: lienhe@finashark.vn

Website: finashark.vn

https://finashark.com/dao-tao.html