Pháp lý đối với tiền điện tử - Thắt chặt hay mặc kệ?

Tiền điện tử là một kênh đầu tư đã quá phổ biến với người dân Việt Nam nhưng lại chưa được hợp pháp hóa. Những pháp lý đối với tiền kỹ thuật cũng chưa được đảm bảo cụ thể tại Việt Nam hiện nay.

Bài viết được đăng tải trong bối cảnh:

• Mặc dù giao dịch và việc sử dụng tiền điện tử đang ngày càng trở nên phổ biến trên phạm vi toàn cầu, nhưng tại Việt Nam hiện vẫn chưa có thừa nhận nào về tính pháp lý của tiền mã hóa. 
• Bộ Tài chính vừa được Phó Thủ tướng giao nhiệm vụ tạo khung pháp lý cho tiền ảo, tài sản ảo.
• Để đi tới phương án cải cách pháp lý cho ngành công nghiệp trong trước, Bộ Tài chính Việt Nam đã thành lập một ủy ban nghiên cứu với mục đích điều tra diện rộng về tiền điện tử
• Mặc dù quy định về tiền điện tử đạt nhiều ý kiến tích cực, nhưng thời hạn nộp dự luật cho chính phủ vẫn chưa được chỉ định.

I. Pháp lý tiền kỹ thuật số tại Việt Nam

Phó Thủ tướng Việt Nam đã yêu cầu Bộ Tài chính tạo khuôn khổ pháp lý cho tiền điện tử và tài sản ảo. Động thái này là kết quả của việc thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng nhà nước Việt Nam (NHNN), Ngân hàng Trung ương của quốc gia, bắt đầu phát triển dự án thí điểm tiền điện tử vào tháng 5 năm 2020. Việc triển khai dự án dựa theo dự kiến sẽ diễn ra giữa 2021 và 2023. Theo báo cáo, đây là một phần trong nỗ lực của chính phủ nhằm tạo ra một nền kinh tế kỹ thuật số.

Mặc dù không có thời gian biểu cụ thể về thời điểm khung pháp lý sẽ được thực thi, nhưng Bộ Tài chính dự kiến sẽ công bố thời gian cụ thể.

Vào ngày 30 tháng 3 năm 2021, Bộ Tài chính đã thành lập một nhóm nghiên cứu, và bắt đầu nghiên cứu chuyên sâu về tiền điện tử với mục tiêu sớm thông qua luật cho lĩnh vực này.

Mặc dù giao dịch và việc sử dụng tiền điện tử đang ngày càng trở nên phổ biến trên phạm vi toàn cầu, nhưng tại Việt Nam hiện vẫn chưa có thừa nhận nào về tính pháp lý của tiền mã hóa.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi hiện tại của nền kinh tế Việt Nam đang tạo ra một bối cảnh rất thuận lợi cho tiền điện tử. Khi mà người dân đang dần dần sử dụng các ứng dụng, mã QR và ví điện tử (như Momo, Zalopay hay Airpay) các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đang trở nên phổ biến. Trong chiến lược phát triển kinh tế của Chính phủ, đến cuối năm 2025, Chính phủ đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng về giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt đạt 20 - 25%/năm. Hơn nữa, mặc dù thiếu khung pháp lý, nhưng việc áp dụng tài sản kỹ thuật số của Việt Nam vẫn đang thuộc hàng cao nhất thế giới theo Statista (một công ty của Đức chuyên về nghiên cứu thị trường và dữ liệu người tiêu dùng).

Nguồn: Statista.

Ngoài ra, ước tính hiện tại có hơn một triệu người Việt Nam đã và đang sử dụng tiền điện tử; đến năm 2030, con số này dự đoán sẽ tăng gấp 30 lần, giúp thị trường phát triển trong thời gian tới.

Tuy nhiên, các vụ trộm cắp tiền tệ, các vụ hack và những kẻ lừa đảo trực tuyến đang lan tràn trong thị trường. Đơn cử như năm 2018, công ty Modern Tech lừa đảo khoảng 30.000 nhà đầu tư bằng đợt chào bán đồng coin (ICO). Tổng tài sản ước tính các nhà đầu tư đã mất khoảng 660 triệu USD.

Do đó, việc triển khai một khung pháp lý hợp pháp để quản lý và xử lý tài sản ảo là thách thức lớn đối với Chính phủ Việt Nam. Đây là mối quan tâm hàng đầu ở thời điểm hiện tại.

II. Sự mơ hồ về pháp lý 

Giống như nhiều quốc gia khác trên thế giới, Việt Nam không chắc chắn về phương pháp ứng phó với sự phát triển của tiền điện tử.

Lý do cho sự nghi ngờ này là rõ ràng. Bởi vì đặc tính phi vật chất, tiền điện tử đặt ra mối đe dọa với quyền lực nhà nước, thậm chí là các ngân hàng thuộc sở hữu của nhà nước, nguyên nhân vì không kiểm soát được hệ thống mật mã. Hệ thống blockchain hiện vẫn đang là rào cản lớn để nhà nước tiếp cận và đưa ra luật phù hợp đối với tiền điện tử.

Ngoài ra, sự biến đổi nhanh chóng của các loại tiền ảo và sự thiếu hiểu biết về thị trường này cũng là một điểm quan trọng trong quá trình hợp pháp hóa tiền ảo.

Cho đến nay, tiền điện tử hiện không được pháp luật Việt Nam công nhận như một loại tài sản hợp pháp.

Ngân hàng Nhà nước đã thể hiện rõ quan điểm rằng, họ coi Bitcoin cùng các loại tiền điện tử khác là bất hợp pháp và cấm sử dụng chúng trong các giao dịch kinh doanh. Do đó, việc sử dụng, cung cấp và phát hành tiền điện tử ở Việt Nam có thể bị phạt tới hơn 200 triệu VNĐ và/hoặc phạt tù. Quyền sở hữu, giao dịch và đầu tư tiền điện tử hiện không bị cấm và hạn chế; đúng hơn, chúng chỉ được cho phép trong thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên, việc đưa ra phương án quản lý và thí điểm tiền điện tử được giao cho Ngân hàng Nhà nước và yêu cầu về khung pháp lý cho loại tài sản này cho thấy. Thực tế là Việt Nam không thể không đưa ra biện pháp quản lý khi chúng trở nên phổ biến và có báo cáo có số lượng người dùng cao trên thị trường tiền điện tử.

Trong tất cả các trường hợp, để tránh rủi ro về những lỗ hổng pháp lý này. Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho một nhóm nghiên cứu, tập trung vào các nhiệm vụ bao gồm:

- Hiểu về Tiền kỹ thuật số

- Công nhận sự tồn tại của tiền kỹ thuật số bằng cách sửa đổi các luật hiện hành

- Xây dựng các quy định minh bạch, hiệu quả 

- Tạo ra luật có thể đối phó được với độ biến động cao của thị trường: mặc dù Bitcoin là tâm điểm của sự chú ý do nó được công chúng chấp nhận, thị trường sẽ ngày càng mở rộng và sẽ có nhiều loại tiền tệ hơn sẽ xuất hiện vào những năm tới.

- Tạo cơ chế giám sát thị trường tiền kỹ thuật số thông qua các cơ quan giám sát am hiểu về thị trường, có thể phản ứng nhanh chóng và hiệu quả với các loại tiền điện tử mới xuất hiện.

- Đề xuất các công cụ cho các cơ quan giám sát này, cụ thể là quyền cấp, đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép, điều chỉnh các hoạt động kinh doanh và báo cáo các hoạt động đáng ngờ.

Để đạt được mục tiêu trên, nhóm này sẽ tiến hành tìm kiếm các luật đã được ban hành bởi Mỹ, Liên minh Châu Âu và Nhật Bản.

III. Lợi ích lâu dài cho nền kinh tế Việt Nam

Bất kỳ một quy định nào về tiền kỹ thuật số sắp tới đều sẽ có nhiều lợi ích cho xã hội và việc phát triển kinh tế lâu dài.

Trước hết, nó sẽ mang lại cho Việt Nam cơ hội đánh thuế giao dịch tiền điện tử và tạo thêm tiền mặt trên thị trường. Việc trao đổi các loại tiền điện tử miễn thuế trước đây sẽ có thể phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc cá nhân theo định nghĩa rằng chúng là trao đổi ngoại tệ hay tài sản chính.

Ngoài ra, quy định về tiền điện tử tại Việt Nam sẽ chống lại việc lạm dụng và gian lận liên quan đến tiền kỹ thuật số, chẳng hạn như rửa tiền, hack hoặc tài trợ bí mật cho các hoạt động bất hợp pháp.

Ngoài ra, những quy định này sẽ đảm bảo một môi trường pháp lý an toàn cho người dùng tiền điện tử không phải là chuyên gia trong lĩnh vực này. Vị trí của Chính phủ về tiền điện tử cũng sẽ thay đổi từ thụ đang và thận trọng sang vị thế chủ động.

Cuối cùng, bất kỳ một quy định nào cũng phải cung cấp một môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư và các công ty khởi nghiệp tiền điện tử. Khung pháp lý đại diện cho quan điểm của nhà nước, thay vì hạn chế giao dịch tiền điện tử, nên thiết lập một môi trường an toàn hơn.

>> Xem thêm: Các chiến lược giao dịch tin tức chuyên nghiệp mà nhà đầu tư nên biết

Finashark - Hệ thống phân tích dữ liệu dòng tiền chuyên nghiệp, hiệu quả

Hotline: 0901 345 869

Email: lienhe@finashark.vn

Website: finashark.vn