Làm thế nào để kiểm soát cảm xúc khi giao dịch?

Cảm xúc là một trong những trở ngại lớn đối với nhà đầu tư trên thị trường. Dù tích cực hay tiêu cực, cảm xúc ở mức thái quá cũng đều ảnh hưởng tới việc ra quyết định, từ đó ảnh hưởng tới hiệu suất đầu tư. Vì vậy, việc kiểm soát cảm xúc, giữ trạng thái cân bằng là điều vô cùng cần thiết. 

Khi đầu tư có lãi, bạn vui mừng, bạn phấn khích nên quyết định mua vào cổ phiếu dù giá đã tăng ở mức cao. Nhưng vì một lý do nào đó, cổ phiếu quay đầu giảm giá. Vì “tiếc” và hi vọng giá sẽ tăng trở lại, bạn không bán mà quyết giữ đến cùng. Kết quả là bạn không những mất đi khoản lãi mà còn lỗ thêm. Thất bại đó khiến bạn luôn dè chừng, tự ti ở những “cuộc chơi” tiếp theo dẫn đến bỏ lỡ nhiều cơ hội gỡ lại. 

Cảm xúc, dù tích cực hay tiêu cực cũng đều có những tác động không nhỏ tới việc giao dịch. Đây cũng là thử thách lớn nhất với nhiều nhà đầu tư, ngay cả những người giàu kinh nghiệm.

>> Xem thêm: Tuân thủ kỷ luật giao dịch - Bí quyết thành công của trader

Kiểm soát cảm xúc - “Chìa khóa” của sự thành công

Vui sướng, hạnh phúc hay lo sợ, tự ti, phẫn nộ và thiếu kiên nhẫn trước những biến động thị trường là phản ứng hết sức tự nhiên của con người. Khó có ai đầu tư mà loại bỏ hoàn toàn được cảm xúc bởi điểm chung của tất cả nhà đầu tư trên thị trường là muốn kiếm lời (tất nhiên lợi nhuận mong muốn của mỗi người là khác nhau). Chính sự kỳ vọng ấy là gốc rễ của mọi trạng thái cảm xúc. Kỳ vọng càng lớn thì thất vọng cũng sẽ càng nhiều. 

Cũng từng nếm trải cảm giác thất bại, không ít lần thua lỗ nặng, thậm chí là cháy tài khoản lúc mới vào nghề, chuyên gia chứng khoán Huy Bùi hiểu rõ tầm quan trọng của việc kiểm soát cảm xúc khi giao dịch. Nhà đầu tư trẻ lúc đó cũng tham gia vào thị trường với một khát khao khẳng định bản thân và muốn kiếm lời thật nhanh.

 “Đầu năm 2014, khi giá dầu tăng, tôi đầu tư mạnh vào cổ phiếu dầu khí Việt Nam. Trong men say chiến thắng, với tâm lý FOMO, tôi liều mình sử dụng đòn bẩy quá mức. Nhưng không ngờ, nửa cuối năm, cơn địa chấn giá dầu xảy ra, giá dầu từ trên 100$/thùng về dưới 30$/thùng khiến tôi thua lỗ đến 90% tài khoản so với lúc đỉnh”, chuyên gia Huy Bùi nhớ lại về giai đoạn khó khăn nhất trong sự nghiệp. 

Vậy nên, bí quyết để có thể thành công trên thị trường chứng khoán, bên cạnh năng lực phân tích, phán đoán thì còn là khả năng quản trị cảm xúc. Đây cũng chính là khác biệt lớn giữa nhà đầu tư chuyên nghiệp và nhà đầu tư nghiệp dư. Trong khi các nhà đầu tư lão làng biết cách điều khiển cảm xúc cá nhân, giao dịch bằng lý trí thì phần lớn nhà đầu tư cá nhân lại đưa ra quyết định khi trái tim và bộ não đang bị cuốn theo tâm lý đám đông trên thị trường. 

3 cách giúp kiểm soát cảm xúc hiệu quả

Không thể loại bỏ yếu tố cảm xúc song nhà đầu tư có thể học cách điều khiển cảm xúc hoặc ít nhất là “trói chặt” nó trong những thời điểm ra quyết định. Dưới đây là 3 việc cần làm để kiểm soát cảm xúc hiệu quả.

Đặt mục tiêu lợi nhuận kỳ vọng hợp lý

Như đã nói, gốc rễ của việc mất kiểm soát cảm xúc đến từ việc kỳ vọng có được đáp ứng hay không. Do đó, đặt ra mức kỳ vọng lợi nhuận phù hợp sẽ giúp bạn cân bằng tâm lý tốt hơn. Mục tiêu được coi là hợp lý khi nó phù hợp với năng lực và thời gian dành cho việc đầu tư của mỗi người. Bạn không thể đặt mục tiêu tăng trưởng gấp 2, gấp 3 trong khi không am hiểu thị trường, ít theo dõi những yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá, không sử dụng công cụ hỗ trợ giúp tối ưu đầu tư. 

Để có thể đặt ra một con số mục tiêu, nhà đầu tư cần phải nghiên cứu kỹ về doanh nghiệp, về năng lực cạnh tranh trong ngành của doanh nghiệp, triển vọng của ngành nghề trong tương lai. Các báo cáo tài chính, những thông tin vĩ mô từ nền kinh tế, chính sách tiền tệ… là những thứ bạn không nên bỏ qua.

Xây dựng chiến lược, kịch bản cho thị trường

Trong ngắn hạn, thị trường chứng khoán luôn diễn biến khó lường. Vì thế, nhà đầu tư cần có chiến lược mua bán cổ phiếu rõ ràng, đồng thời xây dựng nhiều kịch bản cho thị trường. Nếu thị trường tăng thì làm gì? Nếu có rủi ro xảy ra nên hành động ra sao để ít thua lỗ nhất? 

Sau đó, bạn cần tuân thủ tuyệt đối chiến lược, kỷ luật mà mình đặt ra. Sự chủ động trong việc ứng phó với những biến động sẽ giúp nhà đầu tư không rơi vào trạng thái quá hưng phấn hay quá hoảng loạn.

Học hỏi kiến thức

Nhiều nhà đầu tư thường có thói quen cập nhật giá cổ phiếu hàng giờ, hàng ngày. Thực tế điều đó không có tác dụng gì trong việc nâng cao hiệu quả đầu tư mà còn rất mất thời gian và khiến tâm trí bạn luôn “nhảy nhót” theo những con số. 

Trong môi trường chứng khoán “thiên biến vạn hóa”, sẽ rất khó để tồn tại nếu không có bản lĩnh, kiến thức. Vì thế, dù là nhà đầu tư không chuyên hay đang trên con đường theo đuổi nghề chứng khoán, tốt nhất là bạn nên dành thời gian để đào sâu kiến thức, tích lũy kinh nghiệm thực chiến. Nếu chưa biết nên học chứng khoán ở đâu, bạn có thể tham khảo khóa học chứng khoán cơ bản tại Finashark. 

Khóa học gồm hai giáo trình, bao gồm Quản lý tài chính cá nhân và Đầu tư chứng khoán thực chiến mà trọng tâm là vấn đề đầu tư thực chiến, con đường để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp. Với chuyên môn sâu, giàu kinh nghiệm chinh chiến, đội ngũ giảng viên chuyên gia của Finashark sẽ giúp học viên có nền tảng vững chắc nhất để tự xây dựng hệ thống giao dịch cho riêng mình, lập trình bộ lọc cổ phiếu, nâng cao hiệu suất đầu tư.

Để được cung cấp thêm thông tin chi tiết sản phẩm, dịch vụ của Finashark, khách hàng vui lòng liên hệ:

Finashark - Hệ thống phân tích dữ liệu dòng tiền chuyên nghiệp, hiệu quả

Hotline: 0901 345 869

Email: lienhe@finashark.vn

Website: finashark.vn