Luận đỉnh - đáy: sai lầm phổ biến và các dấu hiệu xác định

Đỉnh – đáy là 2 từ mang lại sức hút mãnh liệt đối với nhà đầu tư. Rõ ràng, ai cũng muốn tìm cách mua đúng đáy và bán đúng đỉnh, nhưng cách xác định đỉnh đáy không phải là điều dễ tìm, nhiều khi chúng ta còn làm ngược lại nữa là đằng khác (mua đỉnh bán đáy). Cùng FinaShark tìm hiểu bản chất của đỉnh – đáy, hiểu rõ tham sân si trong con người chúng ta để vượt lên và nâng cao hiệu quả giao dịch.

I. Đỉnh và Đáy trong đầu tư được hiểu như thế nào

Hiểu một cách đơn giản, “Đỉnh” là điểm cao nhất và “Đáy” là điểm thấp nhất trong chu kỳ biến động của cổ phiếu.

Để hiểu về đỉnh và đáy chúng ta sẽ tiếp cận vấn đề bằng khía cạnh khác, chúng ta cùng đi qua câu nói nổi tiếng nhất của Sir John Templeton – người được tạp chí Money Magazine gọi là “Nhà đầu tư vĩ đại nhất thế kỷ” vào năm 1999, đó là: “Thị trường giá lên sinh ra trong bi quan, lớn lên bằng sự hoài nghi, phát triển nhờ sự lạc quan và chết đi bởi sự hưng phấn, thỏa mãn”. Qua đó ta hiểu về đỉnh và đáy dưới góc độ tâm lý như sau: “Đỉnh” là điểm cực độ của sự hưng phấn, thỏa mãn; còn “Đáy” là nơi tận cùng của bi quan, sự chán nản.

Từ 2 khái niệm trên ta có thể rút ra bí quyết trong đầu tư đó là đừng bao giờ mua một thứ gì đó khi mà tất cả mọi người đang lạc quan, hưng phấn quá mức, quá nhiều tin tốt nói về nó hãy mua những thứ mà mọi tin xấu về nó được bơm ra mà nó vẫn còn tồn tại, có thể hồi phục được. Một trong nhà đầu tư lỗi lạc nhất thế giới vận dụng rất thành công bí quyết đó là Warren Buffett, với câu nói nổi tiếng: “Hãy sợ hãi khi người khác đang tham lam. Hãy tham lam khi người khác đang sợ hãi”.

Vậy làm để biết khi nào đám đông đang tham lam và khi nào đám đông đang sợ hãi? Ở phần cuối bài sẽ có câu trả lời nhưng trước hết ta cùng điểm qua một số sai lầm của nhà đầu tư khi nghĩ về “Đỉnh” và “Đáy”

II. Sai lầm thường gặp của nhà đầu tư khi nghĩ về đỉnh và đáy

Thứ nhất, mua tất tay khi mới có mới có dấu hiệu tạo đáy - Nhà giao dịch nhỏ lẻ thường không có một kế hoạch giải ngân và thiếu đi sự kiên nhẫn nên thấy cơ hội thường vội vàng tham gia. Bắt đáy hay tên gọi khác là “bắt dao rơi” là một trong những trò mạo hiểm nhất trong giao dich vì chỉ số đang trong đà giảm thì khả năng giảm tiếp là rất cao. Chính vì thế nếu muốn bắt đáy cần có kế hoạch giải ngân rõ ràng tránh trường hợp “all in” vừa mua đã lỗ nặng.

Thứ hai, không giữ được sự bình tĩnh khi chỉ số liên tục tăng giá để rồi mua ở giá quá cao, đôi khi là mua ngay đỉnh – Khái niệm “mua đuổi” là cụm từ chính xác nhất cho trường hợp này. Những nhà đầu tư nhỏ lẻ thường không thể kiềm chế được việc chỉ số mình yêu thích tăng liên tục nên 1 phiên tăng, 2 phiên tăng có thể không mua nhưng đến phiên thứ 3 bắt đầu dao động đến khi không kiềm chế được nữa thì mua giá rất cao, trường hợp mua tại đỉnh không hiếm gặp trên thị trường.

Thứ ba, Muốn mua được đúng ngay tại đáy và bán ngay tại đỉnh – nhóm thứ 3 dành cho những nhà giao dịch có kinh nghiệm. Khi càng có nhiều kinh nghiệm thì cái tôi càng lớn càng muốn thị trường sẽ theo ý mình và khi thị trường không theo ý mình thì càng cố chấp. Cụ thể mua khẳng định đó là đáy nhưng khi giảm tiếp tìm lí do để bảo chữa, không nhận sai và phát vỡ kỹ luật giao dịch của mình.

III. Các cách xác định đỉnh đáy

Có một công thức để xác định đáy và đỉnh của thị trường mà các huyền thoại đầu cơ như George Soros đã tìm ra. Công thức đó là không có công thức nào cả.

Hầu hết nhà đầu tư trên thị trường nghĩ rằng có những nhà đầu cơ huyền thoại có một công thức nào đó để xác định được đáy và đỉnh của thị trường. Nhưng những người thường xuyên xác định được một cách tương đối chính xác bảo rằng không có một công thức nào có thể dự báo được hết tất cả các biến số tác động đến thị trường.

Chén thánh xác định đỉnh và đáy của thị trường là không có nhưng có thể nhận biết được những điểm uốn của thị trường dựa vào các tín hiệu kỹ thuật sau:

1. Dấu hiệu tạo đỉnh

a. Tín hiệu phân kỳ âm của giá và chỉ báo động lượng

Tín hiệu phân kỳ âm giữ giá và chỉ báo động lượng xuất hiện khi cả 2 yếu tố đồng thời xảy ra: Đồ thị giá tạo đỉnh sau cao hơn đỉnh trường nhưng chỉ báo động lượng lại cho đỉnh sau thấp hơn. Điều đó nói lên rằng giá tăng mà động lượng yếu dần, sự tăng giá không bền vững và đó là dấu hiệu tạo đỉnh.

Chỉ báo động lượng thường sử dụng: MACD, RSI,…

b. Tín hiệu phân kỳ âm của giá và khối lượng

Tín hiệu phân kỳ âm giữa giá và khối lượng xuất hiện khi giá tăng mà khối lượng lại giảm chứng tỏ sự tăng giá do cầu ảo kéo giá chứ không đến từ việc gia tăng số lượng người mua vào.

c. Chinh phục đỉnh cũ bất thành

Sau khi tạo đỉnh thứ nhất và hình thành nhịp chỉnh đầu tiên thì ở pha tăng giá tiếp theo không thể hình vượt được đỉnh ban đầu tạo nên mô hình 2 đỉnh hoặc 3 đỉnh,…

2. Dấu hiệu tạo đáy

a. Tín hiệu phân kỳ dương của giá và chỉ báo động lượng

Ngược lại với phân kỳ âm của giá và khối lượng, sự phân kỳ dương cho dấu hiệu giá giảm mà động lượng mua tăng lên chứng tỏ có lực cầu đã âm thầm mua vào mạnh, dấu hiệu của sự đảo chiều xuất hiện.

b. Đảo chiều trong phiên có khối lượng giao dịch lớn

Trong một xu hướng giảm kéo dài xuất hiện 1 phiên mà giá đột ngột đảo chiều mạnh với khối lượng lớn chứng tỏ cho việc lượng lớn nhà đầu tư tham gia bắt đáy, đó là những dấu hiệu đầu tiên của sự đảo chiều.

c. Kiểm chứng đáy cũ thành công

Sau khi hình thành đáy thứ 1 thì những lần giảm sau đó không bị phá vỡ, nghĩa là đáy thứ 1 đã được kiểm chứng thành công tạo nên các mô hình 2 đáy, 3 đáy,… dự báo cho sự đảo chiều và hồi phục.

IV. Kết luận

Chẳng có công thức nào có thể xác định được đỉnh và đáy trên thị trường cả, điều mà nhà đầu tư có thể làm là tìm những điểm uốn cho tín hiệu đảo chiều để tham gia giao dịch cũng những hài lòng với mức lợi nhuận hiện có mà đóng vị thế mà thôi.

Trước khi kết thúc bài viết, FinaShark muốn gửi đến nhà đầu tư một thông điệp là đừng quá kỳ vọng vào việc mình mua được đáy và bán ngay tại đỉnh mà hãy mua ở những vùng giá hợp lý và bán ở vùng giá hài lòng về mức lợi nhuận.

FinaShark phát triển các chỉ báo nâng cao phát hiện các tín hiệu đảo chiều giúp nhà đầu tư giao dịch hiệu quả hơn. Mời Quý nhà đầu tư xem tại đây: