Cập nhật Kinh tế vĩ mô: Lợi suất trái phiếu chính phủ có thể đã chạm đáy
Nguồn: HSC
Lợi suất trái phiếu chính phủ có thể đã chạm đáy
- Giá trị phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) tăng 39% trong 2023 (so với giảm 32% trong 2022). Kỳ hạn 10 năm và 15 năm chiếm 83% tổng giá trị phát hành.
- Một phần nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng, lợi suất trúng thầu trung bình kỳ hạn 5 năm và 10 năm đã giảm đáng kể xuống còn 1,58% và 2,23% trong T12/2023 (so với 4,8% và 4,75% trong T12/2022).
- Thanh khoản trung bình hàng ngày trên thị trường thứ cấp đã cải thiện đáng kể từ Q2/2023, đạt 8,2 nghìn tỷ đồng trong Q4/2023 (tăng 133,6% so với cùng kỳ và 34,8% so với quý trước).
- Chúng tôi duy trì dự báo lợi suất TPCP kỳ hạn 5 năm và 10 năm tăng lên 2,5% và 2,8% vào cuối năm 2024 (so với mức 1,9% và 2,2% vào cuối năm 2023).
Dư nợ TPCP đạt khoảng 23% GDP
Trong 10 năm qua, quy mô dư nợ TPCP đã tăng mạnh từ 13% GDP trong 2013 lên 23% GDP trong 2023. Chính phủ đặt mục tiêu dư nợ TPCP của Việt Nam sẽ đạt 33% GDP vào năm 2030.
Thị trường sơ cấp
Phát hành TPCP tăng 39% trong 2023 do nhu cầu tài trợ thâm hụt ngân sách tăng cao
Giá trị phát hành TPCP tăng 39% trong 2023, phục hồi mạnh từ mức giảm 32% trong 2022. Kỳ hạn 10 năm và 15 năm tiếp tục chiếm ưu thế với khoảng 83% tổng lượng phát hành trong 2023
Giá trị phát hành phục hồi chủ yếu do nhu cầu tài trợ đầu tư công ngày càng tăng trong bối cảnh thâm hụt ngân sách ở mức cao hơn (khoảng 4,46% GDP năm 2023 vs. khoảng 3,6% năm 2022).
Thị trường thứ cấp
Thanh khoản trung bình ngày trên thị trường thứ cấp đã cải thiện đáng kể từ Q2/2023, đạt 8,2 nghìn tỷ đồng trong Q4/2023 (tăng 133,6% so với cùng kỳ và 34,8% so với quý trước). Trong 2 tháng đầu năm 2024, thanh khoản trung bình hàng ngày đạt 9,6 nghìn tỷ đồng (tăng 98,7% so với cùng kỳ), tiến gần mức đỉnh 11,2 nghìn tỷ đồng/ngày trong 2021.
Tương tự xu hướng trên thị trường sơ cấp, lợi suất TPCP thị trường thứ cấp cũng giảm mạnh từ khoảng 5% trong T12/2022 xuống khoảng 2% trong T2/2024.
Theo Bộ Tài chính (MoF), nhóm ngân hàng đóng góp 75,5% vào tổng giá trị giao dịch trên thị trường thứ cấp. Tiếp theo là các công ty chứng khoán và công ty bảo hiểm với 13,8% và 3,9% tổng giá trị giao dịch (xem Quy mô thị trường trái phiếu đạt khoảng 35,77% GDP, tháng 11/2023, MoF).
So với các nước trong khu vực, thanh khoản trung bình ngày của thị trường TPCP thứ cấp của Việt Nam vẫn còn khiêm tốn (Biểu đồ 34 trong Phụ lục), chỉ bằng khoảng 0,6% tổng dư nợ TPCP vào T12/2023. Con số này tiếp tục thấp hơn nhiều so với mục tiêu 2% của Chính phủ đề ra cho năm 2030 (theo Quyết định 1191).
Trong khi đó, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn chưa tham gia nhiều vào thị trường TPCP. Trong 2023, giá trị giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài đạt 38,9 nghìn tỷ đồng (tăng 31,7% so với cùng kỳ), chiếm khoảng 2,5% tổng giá trị giao dịch trên thị trường thứ cấp.
Từ T4/2023, chênh lệch lãi suất TPCP kỳ hạn 10 năm của Việt Nam và Mỹ đã về mức âm do phân kỳ chính sách tiền tệ. Do đó, nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục bán ròng TPCP Việt Nam trên thị trường thứ cấp. Tuy nhiên, giá trị bán ròng đã giảm đáng kể xuống còn 4,3 nghìn tỷ đồng trong 2023, so với mức đỉnh 8,1 nghìn tỷ đồng trong 2022.
Triển vọng 2024
Giá trị phát hành dự báo sẽ tăng lên trong những tháng tới
Chúng tôi cho rằng giá trị phát hành TPCP sẽ tăng tốc trong thời gian tới. Trong 2 tháng đầu năm 2024, giá trị phát hành mới chỉ đạt 38% kế hoạch quý I và 12% kế hoạch cả năm.
Ngoài ra, giá trị đáo hạn TPCP dự kiến tăng 85% trong 2024, khiến nhu cầu tái cấp vốn có thể tăng cao (Biểu đồ 20). Thâm hụt tài khóa, được tài trợ thông qua việc phát hành trái phiếu chính phủ cho các dự án đầu tư công, dự kiến sẽ tiếp tục ở mức cao trong 2024 để kích thích nền kinh tế.
Lợi suất TPCP có thể tăng nhẹ từ mức thấp
Trong bối cảnh chính phủ đặt mục tiêu phát hành trái phiếu năm 2024 ở mức cao hơn (400 nghìn tỷ đồng) và tốc độ tăng trưởng kinh tế có xu hướng cải thiện, chúng tôi dự báo lợi suất TPCP kỳ hạn 5 năm và 10 năm tăng lần lượt lên 2,5% và 2,8% vào cuối năm 2024 (so với 1,9% và 2,2% vào cuối năm 2023).
Bài viết liên quan
20 Tháng Chín 2024
